Bugün hemen hemen kullanmakta olduğumuz birçok ürünün üstünde CE işaretini görmekteyiz.Bu işaretin anlamı nedir?Neyi ifade eder?
-Avrupa Konseyi bütün üyelerce uyulması zorunlu olan Direktifler yayınlamaktadır.Üretilmekte olan birçok ürün için de direktifler bulunmaktadır.Bu direktiflerde, üretilen ürünlerin Avrupa Birliği üyesi ülkelerde serbestçe dolaşabilmesi için uyulması gerekli temel şartlar anlatılmaktadır.
-Herhangi bir ürün üzerine iliştirilen CE işareti,o ürünün ilgili Avrupa Konseyi Yeni Yaklaşım Direktiflerine ve ilgili Avrupa Uyumlaştırılmış EN Standardlarına uygun olarak tasarlanıp üretildiğini gösterir.Özellikle CE işaretinin haksız kullanımıyla ilgili birçok Avrupa Konseyi Direktiflerinde böyle bir durum karşısında izlenecek prosedür izah edilmektedir.
-CE işaretini kısaca AVRUPAYA UYGUNLUK İŞARETİ olarak tanımlıyoruz.
-Günümüzde bu işaret İhracatta Pasaport tanımlamasıyla da ifade edilmektedir.
-Avrupa Birliği, Konsey Direktifleriyle beraber Birlik üyesi ülkelerde mal ve hizmetlerin dolaşımıyla ilgili teknik mevzuatı sürekli güncellemektedir.
- CE işareti, test ve belgelendirme yöntemi ne olursa olsun üreticinin beyanına bağlı olarak ürünün üzerine iliştirilir.Burada bu işaretin kullanımıyla ilgili bütün sorumluluk üreticiye aittir.CE işareti taşıyan herhangi bir üründe,üretici hiçbir şekilde sorumluluktan kaçamaz,sorumluluğunu başkalarına devredemez.
-O halde üreticilerin,ürettikleri ürünlerin Avrupa Birliği üyesi ülkelerde serbestçe dolaşabilmesi için CE işaretlemesi çalışmalarının ilgili Yeni Yaklaşım Direktiflerine uygun olarak yapılması ve bu işaretin doğru kullanımı büyük önem taşımaktadır.
CE İŞARETİYLE İLGİLİ EN ÇOK SORULAN SORULAR
1-CE İŞARETİ NEDİR?HANGİ KURULUŞLAR CE İŞARETİ VERMEK İÇİN YETKİLİDİR?
2-CE İŞARETİNİN ENDÜSTRİMİZE VE DIŞ TİCARETİMİZE OLAN ETKİLERİ NELERDİR?
3 -ÜRÜN SORUMLULUĞU KİMDEDİR?
4-YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ VEYA ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN CE İŞARETİNE ROLLERİ NELERDİR?UYGUNLUK DEĞERLENDİRİLMESİNİ NASIL YÜRÜTÜRLER?
5-ÜRETİCİLERİN,AB YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİNDE BELİRTİLEN ZORUNLU ŞARTLARA UYGUNLUK YOLUNDA İZLEMELERİ GEREKEN YOL NEDİR?
6-STANDARDLARA UYMAK MECBURİMİDİR?
7-HANGİ ÜRÜNLERLE İLGİLİ OLARAK YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ VARDIR?
8-YAN SANAYİ ÜRETİCİLERİNİN CE İŞARETİ KONUSUNDA YAPMALARI GEREKENLER NELERDİR?
9-ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN HANGİ YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFİ KAPSAMINDA OLDUĞU,İLGİLİ HARMONİZE STANDARTLAR VE BUNLARA UYGUNLUĞUN NASIL SAĞLANACAĞI KONUSUNDA EN SAĞLIKLI VE GÜNCEL BİLGİLER NERDEN TEMİN EDİLEBİLİR?
10-CE İŞARETİNİN İSO KALİTE GÜVENCE SİSTEMLERİYLE İLİŞKİSİ NEDİR?
1-CE İŞARETİ NEDİR?HANGİ KURULUŞLAR CE İŞARETİ VERMEK İÇİN YETKİLİDİR?
Avrupa Konseyi tarafından yayınlanan YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ birçok ürün için sağlık,güvenlik,çevre-tüketiciyi koruma ve mümkün olduğu durumlarda evcil hayvanların korunması yönünde zorunlu şartları içermektedir.Söz konusu direktifler kapsamında birçok ürünün Avrupa Birliği üyesi ülkelerde serbestçe dolaşabilmesi için CE işaretini taşıması mecburidir.
CE işareti başlangıçta Fransızca ‘CONFORMITE EUROPEENNE’ daha sonra da İngilizce ‘CONFORMITY EUROPE’ olarak kullanılmıştır.Biz Türkçe olarak CE işaretine ‘AVRUPAYA UYGUNLUK İŞARETİ’ diyoruz
CE işaretini taşımayan ürünler,AB’de pazarlanamaz ve hatta AB dışında üretilen ve CE işareti taşımayan ürünlerin bu ülkelere girmesi mümkün değildir.Bu nedenle,CE işareti,AB dışında kalan ülkelerden ihraç edilen ürünler için pasaport görevi görmektedir.
CE işaretini veren yetkili bir kuruluş,ne Avrupa Birliği üyesi ülkelerde ne de AB dışındaki ülkelerde yoktur.Ancak,bu kuruluşlar,Yeni Yaklaşım Direktiflerinde belirtilen durumlarda,yüksek riskli ürünler için Uygunluk değerlendirmesi işlemlerini yürütürler.
2-CE İŞARETİNİN ENDÜSTRİMİZE VE DIŞ TİCARETİMİZE OLAN ETKİLERİ NELERDİR?
CE işaretini,ürün grupları için değerlendirdiğimizde,bazı ürün grupları için işaretleme çalışmalarının kolay yöntemlerle olabileceği gibi,bazı ürün grupları için üçüncü kuruluşların devreye girmesi ve ürün testinin yapılması ve hatta çok riskli ürünler için kalite güvence sistemlerinin üreticilerce kullanılması gerekebilir
Hızla küreselleşen ve ekonomik iş birliklerin ortaya çıktığı dünyamızda,üreticilerimiz tasarım,üretim ve servis anlayışlarını değiştirmek zorundadır.Bu değişimin sonuçlarını,iç pazarda yaşam standardının yükselmesi olarak görmek mümkündür
Diğer tarafta, AB’e aday üye konumundaki ülkemizde üreticilerin süratle CE işaretlemesi çalışmalarına hız vermesi,özellikle ürün tasarımlarını gözden geçirmesi,ilgili Avrupa Yeni Yaklaşım Direktifleri ve EN standardlarına uygunluğun sağlanması için ürünlerde gerekli modifikasyonların yapılması gerekmektedir.
Ülkemizdeki üreticiler CE işaretlemesi çalışmalarıyla beraber,hem ürettikleri ürünlerini Avrupalı ürünler konumuna getirebilecekler ve hemde dış pazarda rekabet şansını kazanmış olacaklardır.Bu bakımdan CE işaretinin ülkemiz ekonomisine olan etkisi büyüktür.
3-ÜRÜN SORUMLULUĞU KİMDEDİR?
Daha önceden,ürünlerle ilgili herhangi bir riskli durum oluştuğunda tüketici bunu ispatlamak zorundaydı.Ancak,Yeni Ürün Sorumluluğu Yasası’na göre,ilgili üründen dolayı bir kaza olursa veya AB ülkelerinden biri,ürünün,CE işaretinin gereklerine uymadığını,yani yeterince güvenli olmadığını iddia ederse üretici kendisinin bütün önlemleri aldığını ispatlamak zorundadır.
Yanlış veya eksik yapılan CE işaretlemesi çalışmalarının üreticilere büyük zararlar verebileceği unutulmamalıdır.Üretici, ürettiği üründen sorumludur.
4-YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ VEYA ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN CE İŞARETİNE ROLLERİ NELERDİR?
Avrupa Birliği üyesi ülkelerde,her üye devlet Yetkilendirilmiş veya Onaylanmış Kuruluşunu kendisi belirler.Yetkilendirilmiş Kuruluş veya Onaylanmış Kuruluşlar karşılıklı olarak birbirlerini tanırlar.
Avrupa Konseyi’nin yayınlamış olduğu direktiflerin bazılarında,CE işaretlemesi için Onaylanmış Kuruluş onayı gerekmektedir.Onaylanmış Kuruluş onayı gerektiren bazı AB direktifleri:1-Elektromanyetik Uyumluluk Direktifi(EMC),2-Gaz Yakan Aletler Direktifi,3-Makina Direktifi(EK-4),4-Basit Basınçlı Kaplar Direktifi
5-ÜRETİCİLERİN,AB YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİNDE BELİRTİLEN ZORUNLU ŞARTLARA UYGUNLUK YOLUNDA İZLEMELERİ GEREKEN YOL NEDİR
CE işareti,sadece direktiflerde belirtilen şartlara uygunluk sağlandığında ürünler üzerinde kullanılabilir.Bu nedenle,ürünün teknik özelliklerine göre mevcut direktifler incelenmeli ve hangi direktif veya direktiflerin geçerli olacağına yanlışsız karar verilmelidir.Ürün üzerinde yer alan CE işareti,ilgili bütün direktiflere uygunluğu gösterir.
Bir çok ürün,güvenlik açısından düşük riskli ürünler grubunda yer almaktadır.İlgili direktif ve Harmonize EN standardları doğru uygulanarak,üreticinin Uygunluk Beyanıyla ürünün üzerine CE işareti iliştirilebilir.
6-STANDARDLARA UYMAK MECBURİ MİDİR?
CE işaretlemesi çalışmalarının özünde iyi mühendislik ilkeleri ve tasarım vardır.Standardların mecburiyeti konusunda değişik yorumlar yapılmaktadır.Yapılan bütün CE işaretlemesi çalışmalarında AB Konsey Direktifleri dikkate alındığından ve de ilgili Harmonize EN standardları uygulandığından bu standartlara uymak en sağlıklı yoldur.
Üreticinin ürettiği ürünü direktifler kapsamında incelemesi ve direktiflere bağlı olan EN standardlarını tespit etmesi gerekmektedir.
Bugün ülkemizde EN standardları ayni zamanda Türk Standardı( TS-EN) olarak da yayınlanmaktadır
7-HANGİ ÜRÜNLERLE İLGİLİ OLARAK YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFLERİ VARDIR?
Hemen hemen birçok ürün için AB Konsey direktifi bulunmaktadır.Elektrikli aletler,gaz yakan aletler,basınçlı kaplar,oyuncaklar,inşaat malzemeleri,makinalar,şahsi koruma teçhizatları,otomatik olmayan tartı aletleri,tıbbi aletler,sıcak su kazanları,sivil amaçlı patlayıcı maddeler,gezi yatları,asansörler,soğutma cihazları,basınçlı cihazlar,paketleme elemanları,gemi cihazları vb.
Halen yayın aşamasında olan birçok AB direktifi mevcuttur.AB’de yaşam seviyesindeki gelişmelere paralel olarak direktifler ve buna bağlı olarak EN standardları hazırlanmaktadır.
8-YAN SANAYİ ÜRETİCİLERİNİN CE İŞARETİ KONUSUNDA YAPMALARI GEREKENLER NELERDİR
CE işareti, nihai ürün üzerine iliştirilmektedir.Fakat nihai üründe kullanılan birçok bileşenler için de CE işareti zorunlu olabilir.Bu durumda Yan Sanayi üreticilerinin de ürettikleri ürünleri, Avrupa Konseyi Yeni Yaklaşım Direktifleri ve EN standardları kapsamında incelemesi ilgili direktif ve EN standardlarını uyguladıktan sonra Uygunluk beyanında bulunarak CE işaretini kullanması zorunludur.
Ürününde CE işaretli bileşen kullanan firmanın ürününün CE’li olacağı gibi bir düşünce yanlıştır.Yine de üreticiler ürününde kullandığı yan sanayi bileşenleri için CE uygunluk beyanı talep etmelidir.
9-CE İŞARETLEMESİ ÇALIŞMALARINDA EN SAĞLIKLI VE GÜNCEL BİLGİLER NASIL VE NEREDEN TEMİN EDİLEBİLİR?
CE işaretlemesi çalışmalarında literatür bilgileri yanında uygulama çok önemlidir.Uygulamanın doğru olabilmesi için ilgili Yeni Yaklaşım Direktifleri ve EN standardlarının iyice anlaşılması gerekmektedir.Yeni Yakşalım direktifleriyle ilgili bilgilere www.newapproach.org sitesinden ulaşabilirsiniz.
10-CE İŞARETİNİN ISO KALİTE GÜVENCE SİSTEMLERİYLE İLİŞKİSİ NEDİR?
CE işaretinin ISO Kalite Güvence Sistemleriyle olan ilişkisi sürekli sorulan sorulardan bir tanesidir.
CE işaretinin ISO Kalite Güvence Sistemleriyle doğrudan bir ilişkisi yoktur.CE işareti herhangi bir ürünün Avrupa Konseyi Yeni Yaklaşım Direktiflerine,Avrupa Standardlarına(EN) uygun olarak tasarlanıp,üretildiğini simgeler.ISO 9000 serisi ise bir Kalite Güvence Sistemini temsil eder.
Modüler sistemde,modülleri incelediğimizde bazı ürün grupları için ISO9000 Kalite Güvence sisteminin şart olduğunu görmekteyiz.
ÜRÜN EMNİYETİ DİREKTİFİ VE UYGULAMALARI
Ürün Emniyeti Direktifi(GPSD),92/59/EEC nolu AB Konsey direktifidir.29 Haziran 1992 de yayınlanmış olup 29 Haziran 1994 tarihinden sonra bu direktife uymak mecburidir.Bir Yeni Yaklaşım Direktifi olmayıp CE işaretiyle doğrudan alakalı değildir.
GPSD direktifi,AB de serbestçe dolaşabilecek tüketim mallarının emniyetiyle ilgili şartları ortaya koymakta,piyasaya sunulan ürünün, emniyetini denetleme imkanı vermektedir.Tüketim malları daha çok tüketici için tasarlanan ve tüketicinin kullandığı mallardır.Bu mallar yeni,ikinci el veya revize ürünler de olabilir.
Bu direktifin toplam amacı, AB üyesi ülkelerde vatandaşların sağlığına ve emniyetine zarar veremeyecek emniyetli ürünlerin serbestçe dolaşımıdır.Burada AB üyesi ülkeler bunu sağlamak amacıyla ülkelerinde gerekli mecburi mevzuatları uygulayacak ve denetleyeceklerdir
92/59/EEC direktifine göre üreticilerin aşağıdaki şartlara uyması mecburidir
1-Pazara emniyetli ürünler sunmak zorundadırlar.
2-Ürünle ilgili giderilemeyen riskleri kullanıcıya yazılı olarak belirtmek zorundadır.
3-Ürünle ilgili risklerin kullanıcıya bildirilmesiyle ilgili konuları takip etmeli , risklerin giderilmesiyle ilgili çalışmalara devam etmeli ve gerektiğinde ürünü piyasadan geri çekmelidir.
Distribütörlerin de aşağıdaki sorumlulukları vardır.
1-Tehlikeli olduğunu bildiği ürünleri AB üyesi ülkeye sokmamalıdır.
2-Dağıtımını yaptığı ürünlerin emniyet koşullarını sürekli izlemeli ve kullanıcının emniyetini sağlayacak riskleri ortadan kaldırmak için kullanıcıya destek verecektir.
EMNİYETİN GPSD DİREKTİFİNE GÖRE TANIMI
Ürün emniyeti için bir kriterin belirlenmesi gerekmektedir.GPSD direktifine göre ,bu kriter aşağıdaki gibidir.
1-AB üyesi ülkenin milli standardlarına göre üretilen,topluluk mevzuatına uyan ve GSPD direktifinin emniyet koşullarını sağlayan ürünler,emniyetlidir.
2-Avrupa Standardlarına,Topluluk Teknik Özelliklerine,güvenilir deneyler ,iyi mühendislik ilkelerine ve müşteri taleplerine uygun olarak üretilen ürünler emniyetlidir.
AB üyesi ülkeler,emniyet kriterlerini sağlamak için aşağıdakileri yerine getirmekle yükümlüdürler.
1-Üreticilerin veya distribütörlerin yasal sorumluluklarını denetlemelidirler.Direktifin uygulanması için üretici veya dağıtıcılara düzenli ve peryodik kontrollar gerçekleştirilmelidir.
2-Piyasadan direktife uymayan ürünlerin yasaklanmasıyla ilgili durumu AB Komisyonuna bildirmek zorundadırlar.
3-İlgili bütün taraflardan, ürünün emniyetiyle ilgili bilgi ve belgeleri toplamakla yükümlüdür.
4-Ürünün üretildiği imalat hatlarından numuneler alıp,emniyet kontrolları için ilgili mercilere başvurmalıdırlar.
5-Ürünün pazarlanma şeklini kontrol edip,ürün üzerinde gerekli uyarı işareti ve etiketlerin varlığını kontrol etmelidir.
6-Tehlikeli olduğu sonucuna varılan ürnlerin AB’ne pazarlanması geçici olarak yasaklanmalıdır.
7-Tehlikeli olduğu sonucuna varılan ürünler,derhal pazardan geri çekilmeli ve bu ürünlere el konulmalıdır.
8-Böyle bir durumda,tehlikeli ürünü üreten,dağıtan veya AB üyesi ülkeye ithal eden kişilere ürününün GSPD direktifine aykırı olduğu,tehlikeli olduğu ve bu tehlikelerin ortadan kaldırılması için neler yapılması gerektiği resmi olarak bildirilmelidir.
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ(LVD)
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ AB ÜYESİ ÜLKELERDEKİ,BELİRLİ GERİLİMLERDE ÇALIŞAN ELEKTRİKLİ ALETLERLE İLGİLİ YASALARIN UYUMLAŞTIRILMASI İÇİN HAZIRLANMIŞTIR.19 ŞUBAT 1973’DE KONSEY TARAFINDAN YAYINLANMIŞ OLAN BU DİREKTİF, 73/23/EEC NUMARASIYLA BİLİNMEKTEDİR.1993 YILINDA LVD DİREKTİFİ 93/68/EEC DİREKTİFİYLE TADİL EDİLMİŞTİR.1 OCAK 1997 YILINDAN İTİBAREN ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİNE UYMAK MECBURİDİR.
12 Aralık 2006 tarihinde Avrupa Parlamentosu ve Konseyi tarafından kabul edilen ve 27/12/2006 tarihli OJEU L 374 numaralı Resmi Gazetede yayınlanan karar gereği 73/23/EEC direktifi yürürlükten kaldırılmış ve bu direktife eşdeğer 2006/95/EC Direktifi yürürlüğe girmiştir.16 Ocak 2007 tarihinden itibaren 2006/95/EC Alçak Gerilim Direktifine uymak mecburidir.
PİLLE ÇALIŞAN VE BELİRTİLEN BESLEME GERİLİMİ DIŞINDA ÇALIŞAN CİHAZLAR LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDA DEĞİLDİR.FAKAT LVD DİREKTİFİNDE BELİRTİLEN BESLEME GERİLİMLERİ ARASINDA ÇALIŞAN PİL ŞARJ CİHAZLARI VE GÜÇ KAYNAKLARI LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDADIR.ÖRNEĞİN TAŞINABİLİR BİLGİSAYARLAR(NOTEBOOKLAR) BU DİREKTİF KAPSAMINDADIRLAR.
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ KAPSAMI DIŞINDAKİ ÜRÜNLER
AŞAĞIDA BAHSEDİLEN ÜRÜNLER LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMEZLER
1-PATLAYICI ORTAMLARDA ÇALIŞMASI TASARLANAN CİHAZLAR
2-RADYOLOJİ VE TIBBİ AMAÇLI ELEKTRİKLİ CİHAZLAR
3-ASANSÖRLERİN ELEKTRİKLİ PARÇALARI
4-ELEKTRİK SAYAÇLARI
5-DOMESTİK AMAÇLI FİŞ VE PRİZLER
6-ELEKTRİKLİ PANJUR SİSTEMLERİ
7-GEMİ,UÇAK VEYA TRENLERDE KULLANILAN ELEKTRİKLİ CİHAZLAR
Genel olarak LVD Direktifi ,belirlenen gerilim aralıklarındaki birçok elektrikli cihaz veya aleti kapsamaktadır.Fakat bazı elektrikli cihazlar için başka direktifler bulunmaktadır.Bazı aletler veya cihazlar için de hiçbir AB Konsey Direktifi yoktur.Bu durumda hiçbir direktif kapsamına girmeyen ürünlere CE işareti iliştirilmez.
ELEKTRİKLİ KOMPONENTLER LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDA MIDIR?
ELEKTRİKLİ CİHAZLARDA KULLANILAN BİRÇOK KOMPONENT VARDIR.BU KOMPONENTLER BİR ELEKTRİKLİ NİHAİ ÜRÜNÜN PARÇALARI KONUMUNDADIRLAR.ÖRNEĞİN ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI.
HANGİ KOMPONENTLERE CE İŞARETİNİN İLİŞTİRİLMESİ KONUSU LVD DİREKTİFİNDE AÇIK DEĞİLDİR.ANCAK LVD DİREKTİFİNİN AMAÇLARI DİKKATE ALINDIĞINDA, NİHAİ ÜRÜNDE BÜYÜK ÖNEME HAİZ KOMPONENTLER DIŞINDAKİLERE CE İŞARETİ İLİŞTİRİLMEZ.ANCAK BU ÜRÜNLERDE ÜRETİCİ BEYANINA GEREK VARDIR
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİNDE HANGİ EMNİYET KONULARI DÜŞÜNÜLMÜŞTÜR?
1-ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİNDE YALNIZCA ELEKTRİKSEL PROBLEMLERDEN OLUŞACAK RİSKLER DÜŞÜNÜLMEMİŞ,AYNİ ZAMANDA ELEKTRİKLİ CİHAZDA MEKANİK,KİMYASAL VE DİĞER PROBLEMLERDEN KAYNAKLANABİLECEK BÜTÜN RİSKLER DİKKATE ALINMIŞTIR.
2-LVD DİREKTİFİNDE SAĞLIK KONULARI DA DİKKATE ALINMIŞTIR.SES,GÜRÜLTÜ,ERGONOMİK KONULAR BELİRTİLMİŞTİR.
3-ELEKTRİKLİ CİHAZLAR ÇALIŞTIKLARI ORTAMLARDA ELEKTOMANYETİK DALGA ÜRETTİKLERİNDEN BAŞKA CİHAZLARIN PERFORMANSLARINI BOZABİLİRLER.YA DA BAŞKA CİHAZLARIN ÜRETTİKLERİ ELEKTROMANYETİK GÜRÜLTÜLERDEN ETKİLENEBİLİRLER.ELEKTRİKLİ CİHAZLARIN BİRÇOĞU AYNİ ZAMANDA EMC DİREKTİFİ KAPSAMINDADIRLAR.BU DURUMDA,HEM LVD VE HEMDE EMC DİREKTİFİNE UYMA ZORUNLULUĞU VARDIR.
ALÇAK GERİLİM DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ BİR ÜRÜNDE UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ
LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ BİR ÜRÜNÜ AB ÜYESİ ÜLKELERDE PAZARLAYABİLMEK İÇİN AŞAĞIDAKİLERE DİKKAT EDİLMELİDİR.
1-TEKNİK DOSYA
2-UYGUNLUK BEYANI
3-CE İŞARETİ
Herhangi bir elektrikli cihazı AB üyesi ülkelerde pazarlayabilmemiz için önce ürünle ilgili bütün dökümantasyonun herhangi bir AB üyesi ülkenin lisanında hazır olması gerekmektedir.
Teknik Dosyadaki dökümantasyon, uygunluk çalışmalarında büyük önem taşımaktadır.Bu dosyanın amacına uygun olarak hazırlanması ve taleb edildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir.
Üretici,ürettiği ürün için Avrupa’ya Uygunluk Beyanında bulunmalıdır.
En son olarak da ürüne CE işareti iliştirilmelidir.
Bunlar dikkate alınmadan ürünün üzerine CE işaretinin iliştirilmesi suçtur.
LVD DİREKTİFİNE GÖRE TEKNİK DOSYADA NELER OLMALIDIR?
Teknik dosyada temel olarak elektrikli bir cihaz için ,tasarım bilgileri,üretim ve çalışma detayları yer almalıdır.
Teknik dosyada bunun yanında aşağıdakiler bulunmalıdır.
1-Elektrikli cihaz veya aletin genel tanımı
2-Tasarım ve üretim projeleri
3-Komponent,devre diyagramları
4-Elektrikli cihazın devre ve projelerinin kolaylıkla anlaşılmasını temin edecek,cihazın çalışmasını anlatan yardımcı bilgiler.
5-Tasarımda kullanılan EN standardlarının listesi.Elektrikli cihazla ilgili herhangi bir harmonize standart mevcut değilse,üründe emniyet ve güvenlik için alınan önlemler.
6-Tasarım Hesaplamaları,bunların test neticeleri ve yapılan kontrollar.
7-Test Raporları(Bunlar üretici tarafından hazırlanamıyorsa,üçüncü tarafın onayı yeterli olabilmektedir.)
LVD DİREKTİFİNE GÖRE TEKNİK DOSYAYI KİM VE NEREDE MUHAFAZA ETMELİDİR?
Herhangi bir elektrikli cihaza ait Teknik Dosyayı Üretici veya AB üyesi ülkedeki Yetkili Satıcısı o ürünün en son üretildiği tarihten itibaren en az 10 yıl süreyle muhafaza etmek,herhangi bir ülkenin yerel otoritesi talep ettiğinde kontrol için göstermek zorundadır.Teknik Dosya bir elektronik ortamda da muhafaza edilebilir,fakat bu ortamda da talep edildiğinde kolaylıkla ibraz edilmelidir.
Şayet,üreticinin AB üyesi ülkede Yetkili Temsilcisi yoksa bu durumda Teknik Dosyayı,elektrikli cihazı ülkeye sokan ithalatçı muhafaza etmek zorundadır.
ELEKTRİKLİ CİHAZLARDA, CE İŞARETİ ÜRÜN ÜZERİNE NEREYE KONULMALIDIR?
Üretici veya AB üyesi ülkedeki Yetkili Temsilci,CE işaretini doğrudan elektrikli cihazın üzerine koyabileceği gibi,elektrikli cihazın ambalajına,kullanma kitabına veya garanti belgesinin üzerine de koyabilir.
CE işaretinin ürün üzerine konulmasıyla ilgili değişik uygulamalar görülmektedir.Burada bizim için doğru olan Alçak Gerilim Direktifinde belirtilen gereklerdir.
Elektrikli cihaz üzerine konulacak CE işareti kolaylıkla görülebilecek konumda bulunmalı ve CE işareti yazısı silinebilir olmamalıdır.CE işaretinin sağ tarafına işaretlemenin yapıldığı tarihin son iki rakamı yazılacaktır.Örneğin 2008 tarihi için 08 gibi.
CE UYGUNLUK BEYANINDA NELER BULUNMALIDIR?
Alçak Gerilim Direktifi Ek III.B’ye göre elektrikli bir cihazın CE uygunluk beyanında aşağıdakiler bulunmalıdır.
1-Üretici veya AB üyesi ülkedeki Yetkili Temsilcinin ismi,adresi.
2-Elektrikli cihazın tanımı,modeli veya tipi.
3-Kullanılan EN standardları
4-İmza ve imza sahibinin ismi,ünvanı
CE uygunluk beyanı en az AB üyesi bir ülkenin lisanında hazırlanmalıdır.
LVD DİREKTİFİNE GÖRE ONAYLANMIŞ VEYA YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞLARIN ÖNEMİ
LVD DİREKTİFİNE GÖRE ,ÜRETİCİ BU DİREKTİF KAPSAMINA GİREN ÜRÜNÜ İÇİN DİREKTİF VE HARMONİZE STANDARDLARIN GEREKLERİNİ YERİNE GETİREBİLİYORSA,GEREKLİ TESTLERİ YAPABİLİYORSA BU DURUMDA YETKİLENDİRİLMİŞ VEYA ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN ONAYINA GEREK YOKTUR.DİREKTİF KAPSAMINDA OLUP DA HERHANGİ BİR HARMONİZE STANDARDI OLMAYAN ÜRÜN İÇİNSE YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ ONAYINA BAŞVURULABİLİR.
ÜRETİCİLERİN BÜYÜK BIR KISMI ÇOĞU ZAMAN BU DİREKTİF KAPSAMINA GİREN ÜRÜNLERİNİ HARMONİZE EN STANDARDLARINA GÖRE TASARLAYIP,ÜRETEBİLMEKTE VE TEST EDEBİLMEKTEDİR.BURADA ÖNEMLİ OLAN LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ HARMONİZE STANDARDLARIN DOĞRU TESBİTİDİR.LVD DİREKTİFİNE GÖRE HİÇBİR AB ÜYESİ ÜLKE CE UYGUNLUK ÇALIŞMASI DOĞRU YAPILAN LVD DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ ELEKTRİKLİ CİHAZIN ÜYE ÜLKELER İÇİNDE SERBESTÇE DOLAŞIMINI ENGELLEYEMEZ.
BUNUN YANINDA HERHANGİ BİR AB ÜYESİ ÜLKE,ÜLKESİ İÇİNDE SATILMAKTA ,DOLAŞMAKTA OLAN HERHANGİ BİR ELEKTRİKLİ CİHAZDA İNSAN SAĞLIĞINI,İŞ GÜVENLİĞİNİ,ÇEVREYİ VE EVCİL HAYVANLARIN SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN BİR HUSUS TESBİT EDER VE BUNU İSPATLARSA BU DURUMDA ÜRÜNÜN AYNİ ANDA O ÜLKEDE VE AB’DE SERBEST DOLAŞIMI YASAKLANIR.HATTA AB’DEKİ DAHA ÖNCE SATILAN ÜRÜNLER TOPLATILIR VE ÜRETİCİYE,MALI AB’NE İTHAL EDEN İTHALATÇIYA MADDİ VE MANEVİ CEZALAR VERİLİR.LVD DİREKTİFİNE GÖRE ÜRETİCİ CE UYGUNLUK ÇALIŞMASINI İSTER KENDİSİ YAPSIN VEYA İSTERSE BİR ÜÇÜNCÜ TARAFIN ONAYINA BAŞVURSUN,HER İKİ ŞEKİLDE DE ÜRÜNÜNDEN KENDİSİ SORUMLUDUR.BAZI ÜRETİCİLER CE UYGUNLUK ÇALIŞMALARINI BİR PROSEDÜRÜN YERİNE GETİRİLMESİ VE BİR YERLERDEN BELGE TEMİN EDİLMESİ GİBİ BASİTE ALMAK İSTEMEKTEDİRLER.BU YAKLAŞIM OLDUKÇA YANLIŞTIR VE GÜNÜMÜZ KOŞULLARINA GÖRE DE İLKELDİR.BÜTÜN DİREKTİFLERDE OLDUĞU GİBİ LVD DİREKTİFİNDE DE UYGULAMA BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.LVD DİREKTİFİ AYNİ ZAMANDA YATAY BİR DİREKTİF OLDUĞUNDAN DOLAYI BİRÇOK DİREKTİFLE DE İÇ-İÇEDİR.BURADA DİREKTİFLER ARASINDAKİ KARŞILIKLI İLİŞKİLERİN İYİ BİLİNMESİ GEREKMEKTEDİR
ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK DİREKTİFİ(EMC)
Elektromanyetik Uyumluluk direktifi ilk olarak 89/336/EEC numarasıyla yayınlanmış daha sonra 91/263/EEC ,92/31/EEC,93/68/EEC,93/97/EEC direktifleriyle tadil edilmiş EMC Direktifi olarak adlandırdığımız bir direktiftir.1 ocak 1996 yılından beridir EMC direktifine uymak mecburidir.EMC direktifine uymayan hiçbir elektrikli cihaz veya alet AB üyesi ülkelerde dolaşamaz,satılamaz.
2004 yılı sonunda Avrupa Konseyi ve Parlamentosu yeni bir EMC direktifinin uygulanmasına resmi olarak karar vermiştir.Avrupa Konseyi ve Parlamentosunun 2004/108/EC numaralı yeni EMC direktifiyle ilgili 15 Aralık 2004 tarihli kararı 31 Aralık 2004 tarihli OJEU (L 390/24) resmi gazetede yayınlanmıştır.Yeni 2004/108/EC Elektromanyetik Uyumluluk Direktifi ,20 Temmuz 2007 tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde(20 Temmuz 2010 tarihine kadar) eski direktifin yani 89/336/EEC direktifinin yerine geçecektir.
EMC direktifinin temel amacı,Avrupa Birliğinde dolaşacak elektrikli cihazların serbest dolaşımı için kabul edilebilir bir Elektromanyetik ortamın oluşmasına katkıda bulunmaktır.Bunu sağlamak için Avrupa Birliğini kuran anlaşmanın 100a maddesinde belirtildiği gibi,Avrupa ortak pazarında yasaların uyumlaştırılması kapsamında ,EMC direktifinde harmonizasyon ve koruma şartları anlatılmaktadır
EMC direktifinin ana gayesi aşağıdaki 2 temel esası sağlamaktır.
1- Elektrikli veya elektronik cihazlar ,çalışmaları sırasında ürettikleri elektromanyetik gürültü veya darbelerle,diğer elektrikli veya elektronik cihazların fonksiyonlarını veya performanslarını etkilememelidir.Radyo,haberleşme ağları,ve elektrik dağıtım şebekeleri de ayni şekilde etkilenmemelidir.
2-Herhangi bir elektrikli cihaz, çalışması sırasında ortamdan gelebilecek elektromanyetik etkilere karşı bağışıklık sistemine sahip olmalıdır.Dikkat edilirse bu iki unsur birbirini tamamlayan unsurlardır ve EMC direktifinin özünü ortaya koymaktadır.
Yukarıda bahsedilen temel gerekleri sağlamak için EMC direktifi üreticilerin neler yapması gerektiğini anlatmaktadır.
EMC direktifinin uygulanışından,doğrudan üreticiler,AB üyesi ülkedeki yetkili temsilciler veya diğer satıcılar sorumludur.EMC direktifi kapsamındaki bütün elektrikli aletler bu direktif ve ilgili harmonize standartlar gerekleri yerine getirilerek CE işareti iliştirildikten sonra ortak pazarda serbestçe dolaşabilirler.
Hemen hemen elektrikli cihazların çoğu EMC direktifi kapsamındadır.Kapsam dışında kalan ürün grubları bu direktifte belirtilmektedir.
EMC DİREKTİFİNE GÖRE TANIMLAR
1-CİHAZIN PİYASAYA ARZI:
Cihazın üretiminden sonra ücret ödenerek veya ücretsiz olarak Avrupa Birliği üyesi ülkeye satılmasıdır.AB üyesi ülkeye satılan EMC direktifi kapsamındaki cihazın,bu direktife uygunluğundan doğrudan üretici sorumludur.Üretici sorumluluğunu inkar edemez veya başkasına devredemez.
2-CİHAZIN DEVREYE ALINMASI:
Cihazın AB üyesi ülkede,kullanıcı tarafından ilk kez çalıştırılmasıdır.Eğer,direktif kapsamındaki herhangi bir elektrikli cihazda montaj veya toplama söz konusu değilse bu durumda piyasaya arz edildiğinde,cihazın devreye alındığı varsayılır.Dolayısıyla,AB üyesi ülkelere satılan ve doğrudan son kullanıcı tarafından kullanılacak direktif kapsamındaki elektrikli cihazların problemsiz olarak çalışması büyük önem taşımaktadır.Aksi takdirde ürün,Kusurlu Ürünler Direktifi kapsamında işlem görecektir.
3-ÜRETİCİ:
EMC direktifi kapsamındaki ürünü tasarlayan,imal eden ve AB üyesi ülkelere sevk eden kişidir.Ayni şekilde,bir ürünü yenileyip,yeni-ürün olarak AB pazarına sunan kişi de bir üreticidir.
4-YETKİLİ TEMSİLCİ:
Üretici tarafından,AB üyesi ülkede yazılı olarak üreticiyi temsil hakkı olan kimsedir.
Yetkili temsilci, üretici tarafından CE Uygunluk çalışmasını yapmak,CE Uygunluk Beyanı yayınlamak ve ürün üzerine iliştirmek konusunda resmi olarak görevlendirilebilir
5-İTHALATÇI:
İthalatçı,direktif kapsamındaki ürünü AB üyesi ülkeye ithal eden kişidir.İthalatçı kişiler,GPSD direktifine uymak zorundadır.
6-DİĞER YETKİLİ KİŞİLER:
Eğer üretici,Yetkili Temsilci veya ithalatçı AB üyesi ülkelerde yer almıyorsa ,ürünü AB üyesi ülkeye herhangi bir kişi sokabilir.Yine bu tür kişiler EMC direktifi ve GPSD direktifi kapsamında davranmak durumundadırlar.
7-SON ÜRÜN:
Son ürün,AB üyesi ülkede kullanıcıya sunulan ambalajlı ve direktife uygun üründür.
EMC DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ BAZI ÜRÜN GRUBLARI
1-Elektrikli ev aletleri,taşınabilir aletler,ve benzeri cihazlar
2-Starterle donatılmış floresan aydınlatma düzenleri
3-Floresan lambalar
4-Endüstriyel imalat cihazları
5-Enformasyon teknolojisi cihazları
6-Domestik radyo ve televizyon alıcıları
7-Radyo ve televizyon yayını vericileri
8-Havacılık veya denizcilikte kullanılan radyo cihazları
9-Eğitim amaçlı elektronik cihazlar
EMC DİREKTİFİ KAPSAMI DIŞINDA KALAN BAZI ÜRÜN GRUBLARI
1-Amatör radyocuların kullanmakta olduğu radyo cihazları
2-72/245/EEC direktifine giren motorlu araçlar
3-90/385/EEC direktifine giren, vücuda yerleştirilebilen aktif tıbbi-cihazlar
4-93/42/EEC kapsamında olan tıbbi-cihazlar
5-Tıbbi teşhis ve tedavi cihazları
6-Uçaklarda ,uçuş sırasında kullanılan cihazlar
7-96/98/EC direktifi kapsamındaki gemi cihazları
8-Otomatik olmayan tartı aletleri
EMC direktifine göre ürünle ilgili bir üçüncü taraf olan Onaylanmış Kuruluş test ve belgelendirmesine gerek yoktur.Üretici EMC direktifi kapsamındaki ürünün bu direktife uygunluğunu ispat ederse,CE Uygunluk beyanı yayınlamak suretiyle ürününü pazara sunabilir.
GAZ YAKAN CİHAZLAR DİREKTİFİ
Gaz Yakan Aletler Direktifi(GAD),29 Haziran 1990 tarihinde,Avrupa Parlamentosu ve Konseyi tarafından yayınlanmış olan bir YENİ YAKLAŞIM direktifidir.Bu direktifin geçiş dönemi için son tarih 31 Aralık 1995 tir.
1 ocak 1996 tarihinden itibaren Gaz Yakan Aletler Direktifine uymak mecburidir.Bu nedenle 1 ocak 1996 tarihinden itibaren Avrupa Birliği üyesi ülkelerde,GAD direktifi kapsamındaki ürünlere CE işareti iliştirilme zorunluluğu vardır.Bu direktif kapsamındaki hiçbir ürün,CE işareti iliştirilmeden Avrupa Birliği üyesi ülkelerde satılamaz,tesis edilemez ve kullanılamaz.
90/396/EEC direktif numarasıyla yayınlanan GAD direktifi,birçok yeni yaklaşım direktifiyle de bağlantılı bir direktiftir.GAD,direktifi gazla çalışan birçok ürün için geçerlidir.Bu ürünlerde CE Uygunluk çalışması yapılırken modülün doğru seçilip uygulanması gerekmektedir.Genellikle Yetkilendirilmiş Kuruluş onayı gerektiren bir direktiftir.
Gazla çalışan,direktif kapsamındaki ürünler Yetkilendirilmiş Kuruluşlarda genel olarak teste tabi tutulur.Bu gibi ürünlerde CE işaretinin önüne Yetkilendirilmiş Kuruluşun kimlik numarası bulunur.
GAD direktifine göre ‘gaz yakıtı’,gaz halinde olan basıncı 1 barın altında ve sıcaklığı 15gC derece olan her türlü yakıttır.
Direktif bakımından normal şartlarda çalışan bir gazlı cihaz:
1-Doğru olarak monte edilip,üreticinin yayınladığı Kullanma Talimatlarına göre sürekli servisi yapılan
2-Belirli bir gaz kalitesi ve basınç aralığında çalışan
3-Amacı doğrultusunda ve üreticinin belirttiği şekilde kullanılan bir cihazdır.
Avrupa Birliği üyesi ülkeler,GAD direktifine uygun yani CE Uygunluk çalışması doğru olarak yapılmış yasal ürünleri normal olarak kullanıldığında,insan,çevre ve evcil hayvanların güvenliğine zararlı olmadığı sürece bu ürünlere hiçbir şekilde kısıtlama getirmeyecektir.
Eğer,herhangi bir AB üyesi ülke CE işareti iliştirilmiş GAD direktifi kapsamındaki herhangi bir ürünün,CE Uygunluk çalışmalarının doğru yapılmadığını ve ürünün insan,çevre ve evcil hayvanların güvenliğine tehlike arz ettiğini tespit ederse,derhal bu ürünü piyasadan toplatıp gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Böyle bir ihlali tespit eden ve ürünü piyasadan toplatma kararı alan üye ülke Avrupa Komisyonunu kararı hakkında bilgilendirecek ve kararının nedenini özellikle aşağıdakileri dikkate alarak belirtecektir.
1-Ürün GAD direktifinin asgari koşullarını sağlamıyor.Standartlara uygun değildir.
2-Standartlar yanlış uygulanmıştır.
Avrupa Komisyonu,üye ülkenin bu kararından sonra gerekli incelemeyi yapacaktır.İnceleme ve araştırmalar sonunda,Avrupa Komisyonu üye ülkenin verdiği kararı onaylarsa,bütün Avrupa Birliği üyesi ülkeler bu karara uymak zorundadır.
Eğer,herhangi bir üye ülke uygunsuz olarak ürüne CE işaretinin iliştirildiğini tespit ederse,bu işareti iliştireni tespit edip,gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.Bu durumda Avrupa Komisyonu yasadışı olarak yapılan bu işaretlemeyi önlemek amacıyla çeşitli cezalar verebilecektir.
GAZ YAKAN ALETLER DİREKTİFİ KAPSAMINDAKİ ÜRÜN GRUPLARI
1-Gazla çalışan merkezi ısıtma kazanları
2-LPG ile çalışan cihazlar
3-Evlerde kullanılan gazlı su ısıtıcıları
4-Fan üflemeli gaz brülörleri
5-Gazla çalışan ocaklar
6-Gazla çalışan hava ısıtıcıları
7-Müstakil gazla çalışan ısıtıcılar
8-Gazla çalışan sanayi mutfak aletleri
9-Gazla çalışan ve evlerde kullanılmayan asma tip radyant ısıtıcılar
10-Lastik ve plastik hortum ve aksesuarları
11-Gaz brülörleri ve gaz yakan aletleri denetleyen emniyet ve kontrol cihazları
12-Gazlı aletlerde kullanılan sızdırmazlık elemanları
13-Test gazları,test basınçları ve cihaz kategorileri
Büyük endüstriyel uygulamalar bu direktif kapsamına girmezler.
